آبیاری اتوماتیک، کاهش مصرف آب، تنظیم میزان آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه، کاهش دور آبیاری و توزیع یکنواخت آب تنها بخشی از مزایای سیستم آبیاری قطره ای است. مزیتی که میتوان به این لیست اضافه کرد، قابلیت تزریق کود از طریق سیستم آبیاری است. این روش به کود آبیاری شناخته میشود. تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا درمورد چگونگی، نحوه اجرا و نکات ضروری در استفاده از این روش بیشتر بدانید.
کود آبیاری چیست؟
کود آبياری یعنی مصرف کود شيميايی همراه با آب در فرآیند آبياری. در این روش کودهای شیمیایی محلول در آب، مورد استفاده قرار میگیرد. بر اساس نظر کارشناس تغذیه و آزمایش خاک، آنچه به عنوان کود و برای تغذیه گیاهان و درختان تجویز شده، در آب حل شده، به سیستم تزریق شده و در نهایت در کنار ریشه گیاه تخلیه میشود. از آنجا که در این روش آبیاری و کوددهی همزمان انجام میشود، هم در مصرف کود صرفه جویی میشود و هم توزیع کود در سطح مزرعه و یا باغ یکنواخت تر انجام میشود.
روشهای تزریق کود درون سیستم قطره ای
- تانک کود
- ونتوری
- پمپ تزریق (دوزینگ پمپ)
- تانک کود
در ایران بیشتر از روش تانک کود استفاده میشود زیرا؛
- کاربری آسانی دارد
- نیاز به نیروی برق ندارد
- قیمت تمام شده آن ارزان است
- میتوان آن را به لوله اصلی متصل کرد
- تانک ها در دو مدل فلزی و پلیمری عرضه میشود
اگر قصد دارید از روش تانک کود استفاده کنید، ابتدا باید کود را به داخل مخزن ریخته و سپس در آن را محکم ببندید. سپس شیر ارتباطی که بین شیر ورودی و خروجی تانک کود و روی لوله اصلی قرار دارد را باز کنید. با این کار ورودی تانک کود تحت فشار قرار میگیرد و تانک پر از آب میشود. در این حالت کودهای درون تانک با آب مخلوط شده، به حالت محلول درآمده و از شیر خروجی به داخل سیستم تزریق میشود. معمولاً از شیر ویفری (شیر پروانه ای) به عنوان شیر ارتباطی استفاده میشود.
البته در این روش، غلظت کود در فرآیند کود آبیاری یکنواخت نیست. یعنی در ابتدا غلظت بالا بوده و به تدریج کمتر میشود. این مسئله احتمال رسوب کود درون لوله های فرعی، قطره چکان ها و یا خروجی نوار تیپ را افزایش میدهد. به همین دلیل توصیه میشود تانک کود قبل از تجهیزات فیلتراسیون نصب شود.
- تزریق کود از طریق ونتوری
ونتوری نوعی دستگاه ساده برای تزریق کود به داخل سیستم بوده و از طریق اختلاف فشار کار میکند. یعنی نحوه طراحی و نصب این دستگاه به گونه ای است که فشار منفی و مکش ایجاد کرده و کود محلول در آب را به درون لوله اصلی هدایت میکند. برای سیستم های آبیاری در سطح زیر یک هکتار میتوان از ونتوری استفاده کرد. دقت این سیستم و یکنواختی توزیع کود در شبکه در حد قابل قبولی است. در صورتی که سیستم لوله کشی با استفاده از لوله پلی اتیلن اجرا شده باشد، برای نصب ونتوری به کمربند پلی اتیلن، اتصال ماده و شیر نیاز است. اگر از لوله پلیکا استفاده شود میتوان از انواع سه راهی و تبدیل استفاده کرد.
- دوزینگ پمپ
دوزینگ پمپ نوعی پمپ سبک است که میتواند دوز مشخصی از سیال را به درون سیستم تزریق کند. دقت این روش بالا بوده زیرا این دستگاه قادر است با توجه به فشار سیال درون لوله اصلی، میزان تزریق کود را تنظیم کند. این نوع پمپ به طور گسترده در صنایع مختلف و برای تزریق و جا به جایی سیالات مورد استفاده قرار میگیرد.
اجرای کود آبیاری در 3 قدم
- خاک را با آب خالص مرطوب کنید. این کار ضروری است و میتواند ثابت نبودن غلظت کود را جبران کند.
- فرآیند کود آبیاری را شروع کنید. زمان لازم برای این کار را دو برابر مرحله اول در نظر بگیرید. هر چقدر این مرحله را طولانی تر کنید، کود درون سیستم با یکنواختی بیشتری توزیع میشود.
- مجدداً آبیاری را فقط با آب انجام دهید. مدت زمان این مرحله به اندازه مرحله اول باشد. این اقدام برای شستشوی سیستم و جلوگیری از گرفتگی قطره چکان ها ضروری است.
فرمول کود آبیاری؛ 1 ساعت آبیاری، 2 ساعت کود آبیاری، 1 ساعت آبیاری (این نسبت رعایت شود)
کودهای قابل استفاده در کود آبیاری
به طور کلی کودها به دو شکل جامد و محلول در بازار موجود هستند. برای کود آبیاری در سیستم آبیاری قطره ای (مانند سیستم آبیاری قطره ای با تیپ یا سیستم آبیاری قطره ای با لوله 16 و قطره چکان) باید از کودهایی استفاده کرد که قابلیت حل شدن در آب را دارند. به عنوان مثال؛ کودهای ازته به راحتی در آب حل میشوند اما کودهای حاوی کلسیم، کودهای فسفره و کودهای پتاسیمی حلالیت پایینی دارند. بنابراین تا حد امکان از کودهای محلول استفاده کنید. در صورت نیاز به کودهای جامد که عموماً به شکل پودر هستند، ابتدا میزان حلالیت آن را در یک ظرف جداگانه بسنجید. اگر کود به طور کامل در آب حل شد و رسوبی ایجاد نشد، میتوانید آن را استفاده نمایید.
به علاوه باید اختلاط کودهای شیمیایی را نیز در نظر بگیرید. زیرا برخی کودها نمیتوانند با یکدیگر ترکیب شوند و اگر ترکیب شوند نمک نامحلول در آب تولید کرده و در نهایت باعث گرفتگی لوله ها و قطره چکان آبیاری خواهند شد. در کل کودهای حاوی کلسیم نباید با کودهای حاوی سولفات و فسفات مخلوط شوند. اگر این کودها با یکدیگر ترکیب شده و وارد سیستم شود، احتمال گرفتگی سیستم افزایش مییابد. در صورت بروز گرفتگی میتوانید از روش اسید شویی سیستم آبیاری قطره ای استفاده نمایید.
نکته مهم دیگر این است که؛ باید نسبت بین کود و میزان آب را رعایت کنید. یعنی باید بدانید مقدار کودی که دارید در چقدر آب به طور کامل حل میشود. این مقدار به خاصیت حلالیت کود و دمای آب بستگی دارد. در آب گرم کود بیشتری امکان حل شدن دارد. طبق یک توصیه کلی، غلظت کود نباید بیشتر از 20 درصد شود (یعنی یک پنچم حجم آب). یعنی اگر یک گالن 20 لیتری آب دارید باید در آن 4 لیتر کود حل کنید. اگر کود، جامد و به صورت پودر است باید مرحله به مرحله به آب اضافه شود تا بتوان غلظت آن را تنظیم کرد.
آیا کود آبیاری توصیه میشود؟
در این مقاله سعی کردیم کود آبیاری را تعریف کرده و روش های مختلف آن را بیان کنیم. گفتیم که مرسوم ترین روش تزریق کود به درون سیستم آبیاری، استفاده از تانک کود است و کاربرد ونتوری و دوزینگ پمپ نیز از دقت خوبی برخوردار بوده و توصیه میشود. در ادامه درمورد نحوه اجرای کود آبیاری و نکات مهم و کلیدی در فرآیند اجرا صحبت کردیم. در پایان نیز به کودهایی که قابلیت حلالیت در آب دارند، پرداختیم و گفتیم که هر کودی را نمیتوان در سیستم آبیاری وارد کرد. بر اساس این اطلاعات، کشاورز باید بر اساس نظر کارشناس تغذیه، نیازهای غذایی گیاهان، آزمایش خاک و البته با در نظر گرفتن بودجه و شرایط خود، اقدام به اجرایی کردن این روش نماید.
